Πολιτισμός

 Τι σημαίνει η λέξη «πολιτισμός»

Πολιτισμός είναι όσα έχει καταφέρει να κάνει ο άνθρωπος, πνευματικά αλλά και τεχνολογικά. Το παρόν και το παρελθόν της ανθρώπινης ζωής, τη μόρφωση, τα έργα τέχνης, τα έθιμα, τον τρόπο ζωής γενικά, το πώς ζούμε, σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε.

Κάποιες φορές αυτή η λέξη έχει πολλές σημασίες, ανάλογα με το τι λέμε. Όπως:

1.      Τη χρησιμοποιούμε επίσης για να δείξουμε όσα έχει καταφέρει μια κοινωνία σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Παράδειγμα: ο μινωικός πολιτισμός, ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός κλπ.

2.      Μπορεί ακόμα να σημαίνει την κοινωνία των ανθρώπων γενικά.

Παράδειγμα: Έζησε για πολλά χρόνια μόνος του, μακριά από τον πολιτισμό.

3.      Επίσης, μπορεί να σημαίνει τους καλούς και ευγενικούς τρόπους ενός ανθρώπου.

Παράδειγμα: Από τον τρόπο που συμπεριφέρεται, φαίνεται πως είναι πολιτισμένος. Οι άνθρωποι σ’ αυτό το μέρος δείχνουν μεγάλο πολιτισμό στην τρίτη ηλικία.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ας αρχίσουμε από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, ο οποίος δημιούργησε πολύ σημαντικά έργα, ίσως από τα πιο σημαντικά στην ιστορία του ανθρώπου σε ολόκληρο τον κόσμο.

Στην Αρχαία Αθήνα μόνο τα αγόρια πήγαιναν στο «σχολείο». Στο πρόγραμμά τους είχαν γυμναστική, μουσική, ανάγνωση, γραφή, μαθηματικά και φιλοσοφία.

«…Ο δάσκαλος μόλις τα παιδιά μάθουν να διαβάζουν, τα βάζει να διαβάσουν δυνατά στην τάξη, καθισμένα επάνω σε σκαμνάκια, τους στίχους των μεγάλων ποιητών και τα αναγκάζει να τους αποστηθίζουν… Οι κιθαριστές, με τη σειρά τους, όταν ο μαθητής ξέρει να παίζει το όργανό του, τον βάζουν να μάθει και άλλα έργα λυρικών ποιητών... Αργότερα, στέλνουν το παιδί στον παιδοτρίβη για τα αθλήματα…»

Πλάτωνα, Πρωταγόρας 325c-e

Στην αρχαία Αθήνα γεννήθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου η λέξη δημοκρατία, που βγαίνει από τις λέξεις δήμος+κράτος, δηλαδή την εξουσία (το κράτος) πρέπει να την έχει ο δήμος (ο λαός). Αυτή η έννοια δεν υπήρχε ως τότε πουθενά στον κόσμο γιατί κυβερνούσαν βασιλιάδες που μπορούσαν να αποφασίζουν μόνοι τους για όλα.

Οι άντρες Αθηναίοι συζητούσαν κι αποφάσιζαν όλοι μαζί για τα ζητήματα της πόλης τους. Για να συζητήσουν, μαζεύονταν στο λόφο της Πνύκας, δίπλα στην Ακρόπολη. Αποφάσιζαν αυτό που ήθελαν οι περισσότεροι.

Ακόμα, οι Αθηναίοι περνούσαν τον χρόνο τους κάνοντας πολλά κοινά πράγματα με τους σημερινούς ανθρώπους.

Στην Αρχαία Αθήνα οι άντρες συναντούσαν συχνά φίλους και γνωστούς, συζητούσαν, έτρωγαν κι έπιναν μαζί, δηλαδή οργάνωναν συμπόσια. Συμπόσια έκαναν σε οικογενειακές γιορτές, σε γιορτές της πόλης ή όταν συνέβαινε κάτι που άξιζε να το γιορτάσουν: διάφορες επιτυχίες, τον ερχομό ή την αναχώρηση φίλων κ.ά.

H αγορά ήταν το μέρος που συναντιόνταν μόνο οι άντρες, για να σχολιάσουν όσα συνέβαιναν στην πόλη τους. 

Ναούς, αγάλματα, αγγεία, συναντούμε παντού όπου έζησαν οι Έλληνες. Αγγεία κατασκεύαζαν για καθημερινή χρήση. Για να τα ομορφύνουν, ζωγράφιζαν στην επιφάνειά τους διάφορα σχέδια και εικόνες, δηλαδή παραστάσεις. Μελετώντας τις παραστάσεις αυτές μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες για το πώς ντύνονταν οι άνθρωποι, πώς γυμνάζονταν, πώς πολεμούσαν, ποιες ήταν οι συνήθειές τους.

Οι αρχαίοι Έλληνες κατασκεύαζαν τα θέατρα με τέτοιο τρόπο, ώστε οι θεατές να μπορούν να βλέπουν και να ακούν τα πάντα, όπου και αν κάθονταν. Ακόμη και ο παραμικρός ήχος από την ορχήστρα ακούγεται και στο πιο ψηλό κάθισμα του θεάτρου.

Είχαν εφεύρει πολλούς τρόπους, μηχανήματα και κατασκευές, για να παρουσιάζεται ένα θεατρικό έργο καλύτερα, πιο φυσικό, πιο ζωντανό.

Οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν το θέατρο και το θεωρούσαν σημαντικό για τη μόρφωσή τους. Μάλιστα, στην Αθήνα υποχρέωναν με νόμους τους πλούσιους πολίτες «να χορηγούν», δηλαδή να δίνουν χρήματα, για να οργανώνονται θεατρικές παραστάσεις. Αυτοί ονομάζονταν «χορηγοί». Όσοι δεν είχαν χρήματα, δεν πλήρωναν εισιτήριο. Συχνά, ένα θεατρικό έργο γινόταν θέμα συζήτησης στην πόλη, καθώς η υπόθεσή του μπορεί να είχε σχέση με αυτούς που κυβερνούσαν, τους πρόσφατους πολέμους ή άλλα θέματα που ενδιέφεραν τους πολίτες.